Eenzaamheid is een groeiend probleem onder jongeren in Rotterdam, zoals blijkt uit een recent onderzoek van CJG Rijnmond. Jongeren hechten veel waarde aan sociale acceptatie en voelen een sterke drang om erbij te horen. Deze behoefte kan echter leiden tot gevoelens van eenzaamheid, vooral tijdens belangrijke overgangsfasen zoals de overgang van basis- naar middelbare school. Dit blogbericht biedt inzicht in de omvang van eenzaamheid onder jongeren in Rotterdam, de risicofactoren die hieraan bijdragen en de adviezen om deze eenzaamheid aan te pakken.
Hoeveel jongeren in Rotterdam zijn eenzaam?
Uit het onderzoek van CJG Rijnmond blijkt dat 11,4% van de jongeren in de regio Rotterdam-Rijnmond zich eenzaam voelt. Dit percentage is gestegen ten opzichte van eerdere jaren, wat wijst op een toenemend probleem. Dit betekent dat ruim 2.100 jongeren te maken hebben met eenzaamheid. Deze cijfers zijn verontrustend en benadrukken de noodzaak voor gerichte interventies om de eenzaamheid onder jongeren te verminderen.
Wat zijn de risicofactoren?
Eenzaamheid onder jongeren kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Enkele belangrijke risicofactoren zijn:
- Overgangsfasen. Veranderingen zoals de overgang naar de middelbare school of het starten van een bijbaan kunnen gevoelens van eenzaamheid versterken doordat jongeren nieuwe sociale netwerken moeten opbouwen.
- Persoonlijkheidskenmerken. Jongeren die introvert of verlegen zijn, hebben vaak meer moeite met het aangaan van sociale interacties, wat kan leiden tot eenzaamheid.
- Sociale media. Hoewel sociale media en games kunnen bijdragen aan het onderhouden van sociale contacten, kan overmatig online gedrag leiden tot isolatie en eenzaamheid.
- Gezinsomstandigheden. Jongeren die niet bij beide ouders wonen of opgroeien in gezinnen met psychische of financiële problemen, lopen een groter risico op eenzaamheid.
Wat zijn de adviezen?
Om eenzaamheid onder jongeren te verminderen, geeft CJG Rijnmond de volgende adviezen:
- Vorm lokale coalities. Gemeenten zouden samen met lokale partners zoals scholen, jeugdgezondheidszorg en welzijnsorganisaties een coalitie moeten vormen om eenzaamheid gezamenlijk aan te pakken.
- Creëer een divers aanbod van maatschappelijke voorzieningen, ontmoetingsplekken en buitenruimtes. Investeren in toegankelijke cultuur- en sportvoorzieningen, ontmoetingsplekken en buitenruimtes kan jongeren helpen om sociale contacten op te doen en relaties op te bouwen.
- Versterk sociale netwerken. Betekenisvolle verbindingen en sterke sociale netwerken tot stand te brengen kunnen activiteiten, programma’s en cursussen waarbij het opbouwen van een band met anderen centraal staat een belangrijke bijdrage leveren.
- Vroegsignalering. Het is belangrijk dat professionals zoals leerkrachten en hulpverleners getraind worden in het signaleren van eenzaamheid bij jongeren. Vroegtijdige herkenning kan voorkomen dat eenzaamheid verergert.
- Versterken van sociaal-emotionele vaardigheden. Programma’s die gericht zijn op het versterken van sociaal-emotionele vaardigheden bij jongeren kunnen helpen om gezonde sociale relaties op te bouwen en eenzaamheid te voorkomen.
Relevante interventies zijn:- Levensvaardigheden is een lesprogramma voor het aanleren van sociale, emotionele en morele kerncompetenties bij leerlingen in het voortgezet onderwijs.
- Leefstijl is een doorlopend sociale vaardigheidsprogramma voor leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs. Het programma wil sociaal gedrag en positieve betrokkenheid stimuleren door het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden
- Kanjertraining richt zich op het voorkomen of verminderen van sociale problemen en bevorderen van welbevinden bij leerlingen in het basis- en voorgezet onderwijs. Het doel is om sociale problemen zoals pesten, uitsluiting en sociaal teruggetrokken gedrag te voorkomen.
- PBS (Positive Behavior Support) in de wijk is gericht op het bevorderen van sociaal gedrag en het voorkomen van problemen bij kinderen en jongeren in de wijk.
- Ondersteuning voor specifieke groepen. Interventies die zich richten op jongeren met een hoger risico op eenzaamheid, zoals meiden, vmbo-leerlingen, en jongeren met een migratieachtergrond, kunnen eenzaamheid effectief verminderen.
Voorbeelden ondersteuningsaanbod voor risicogroepen:
- Wereldmeiden MDT is een specifiek traject binnen Maatschappelijk Diensttijd waar sociale contacten tussen vluchtelingenmeiden en Nederlandse meiden wordt gestimuleerd.
- Coach je kind richt zich op het bevorderen van een positieve ontwikkeling en vermindering van probleemgedrag bij jeugdigen door lager opgeleide ouders met een migratieachtergrond te helpen bij het verbeteren van hun opvoedvaardigheden en zelfvertrouwen.
- YETS is een sportieve interventie om jongeren (12-18 jaar) met problemen op meerdere leefterreinen zelfredzaam te maken en maatschappelijke uitval te voorkomen. Deze jongeren komen vaak uit aandachtswijken en leven in een negatief thuismilieu, een geïsoleerde omgeving of in armoede.
- De Groeifabriek is een online interventie gericht op het verminderen van mentale gezondheidsproblemen bij jongeren met een licht verstandelijke beperking en bijkomende problemen zoals zoals psychiatrische problematiek of lichamelijke beperkingen. Door het ontwikkelen van een ‘groeimindset’ streeft de interventie ernaar mentale gezondheidsproblemen te verminderen.
- Happyles is erop gericht de mentale fitheid van jongeren op het vmbo en mbo te versterken en depressieklachten te voorkomen.
- Bied begeleiding bij (beginnende) eenzaamheid. Dat jongeren soms toch vereenzamen is niet altijd te voorkomen. Wanneer er sprake is van (beginnende) eenzaamheid is ondersteuning van professionals vaak nodig.
Conclusie
Eenzaamheid onder jongeren in Rotterdam is een urgent probleem dat aandacht vereist. Met gerichte interventies en samenwerking tussen verschillende partijen kan de eenzaamheid onder jongeren worden verminderd. Door in te zetten op vroegsignalering, het versterken van sociale vaardigheden en het bieden van diverse ontmoetingsmogelijkheden, kunnen we de sociale verbondenheid van jongeren vergroten en hun welzijn verbeteren. Het is essentieel om jongeren actief te betrekken bij het ontwikkelen van beleid en hen te ondersteunen in het opbouwen van betekenisvolle relaties.