24 mei organiseerde Lerende Praktijk Migranten en Eenzaamheid een bijeenkomst met het thema ‘Zingeving bij mensen met een migratieachtergrond’. De gastsprekers waren de geestelijke verzorgers, Amal Alouani en Godian Ejiogu.
Deze bijeenkomst was een kruisbestuiving tussen de Lerende Praktijken Migratie en Zingeving. Ontstaan uit de observatie dat ouderen met een migratieachtergrond vaak weinig ruimte voor zingeving ontvangen van de welzijn- en zorg organisaties. Dit was ook iets wat gelijk naar voren kwam aan het begin van de bijeenkomst. De cultuurcompetentie bestaat eigenlijk niet en de cultuurspecifieke zorg is bijna onmogelijk.
Wat is cultuur
Cultuur is als een doek waarin je gewikkeld bent. Iedere cultuur heeft vier geestelijke thema’s gemeenschappelijk: spiritualiteit, ritueel, woorden/taal en dromen.
- Spiritualiteit of geloof is een andere dimensie van ervaring. Het bepaald motivatie en is verbonden met hogere doelen in het leven. Het vormt geestkracht in wat we doen. Thema’s zijn hoop, rechtvaardigheid, etc.
- Ritueel is een handeling zoals afgesproken is. Dat gaat zo breed als een religieuze bijeenkomst tot tandenpoetsen. Veel rituelen zijn gemeenschappelijk zoals bijvoorbeeld eten. Het is het kietelen van de geest.
- Woorden en taal kunnen een vloek of zegen zijn. Woorden zijn het fundament van beschaving en ontwikkeling. Woorden kunnen pijn doen of blij maken. Je krijgt dit mee in je culturele opvoeding.
- Dromen doen we om meer te kunnen, om vooruit te komen. Dromen hebben betekenis.
Deze vier thema’s krijg je binnen via je zintuigen. Innerlijke zintuigen zijn visie, gedachten, intuïtie. Deze zintuigen zijn hard nodig om elkaar te kunnen ontmoeten.
Bestrijden van eenzaamheid. Is dat gelukt?
Genesis 2:18. Het is niet goed dat de mens alleen is.
Een migrant (ook 2e generatie) voelt zich vaak vervreemd. Ze staan met hun lichaam in het ene land terwijl je ziel, gedachten en gevoel ergens anders zijn. Dit is te vergelijken met een autochtone ouder die de brug tussen vroeger en nu moeilijk kan maken.
Eenzaamheid over het algemeen wordt niet herkent door oudere migranten, dit wordt gezien als een ziekte van de geïndividualiseerde samenleving. Er is wel gemis wanneer een grote familie uit elkaar valt. Dit zorgt voor gemis en verlangen, wat kan lijden naar eenzaamheid. Hulpverleners zijn hier niet goed tegen gewapend. Er wordt bij deze groep vooral gefocust op de lichamelijk functies, maar zijn eenzaam bij groepsactiviteiten is reëel onderdeel voor deze groep. Dit is niet door onwil, maar door het missen van de culturele link.
Hulpverleners hebben vaak onvoldoende tijd om zich te verplaatsen in achtergrond en persoon. Wanneer je de kenmerken van de achtergrond mist dan krijg je activiteiten die niet aansluiten. Zeker in ouderdom wordt er vaak teruggekeken en gevoeld naar het ritme van thuis. Sensitief zijn en tegemoet komen aan zielsverlangen van mensen door hulpverleners, professional en vrijwilliger is belangrijk.
—
Wanneer een oudere Marokkaanse zegt ‘Ik heb een paar dagen geen thee gedronken’ bedoelt ze niet dat de thee op maar dat er geen gezelschap is.
—
Een belangrijk punt dat uit deze gesprekken kwam is dat zingeving een blijvend aandachtspunt moet zijn in het programma ‘Ouder en Wijzer’ van de gemeente Rotterdam. Hier roepen wij – als Lerende Praktijk Migratie en Eenzaamheid – ook tot op.
Veel dank aan Amal en Godian dat ze ons meegenomen hebben in de wereld van zingeving met een culturele dimensie.