Skip to main content

De coronacrisis en het eenzaamheidsvirus  

Door: prof. dr. Anja Machielse – Wetenschappelijk adviseur van Coalitie Erbij Rotterdam

Fotograaf: Hannah Anthonysz

 

 

Eenzaamheid is een probleem dat iedereen aangaat. Niet alleen mensen die al eenzaam waren, maar ook mensen die dat niet waren, of die de eenzaamheid bewust opzoeken. Contacten met anderen zijn namelijk een belangrijke levensbehoefte. We zijn afhankelijk van anderen voor ons welzijn, onze veiligheid en ons bestaan. We willen voelen dat we belangrijk zijn voor anderen en vertrouwen dat we op anderen terug kunnen vallen als dat nodig is. Omdat we het moeilijk hebben en onze zorgen willen delen, of om leuke dingen te ondernemen en plezier te maken. Liefde, vriendschap en het gevoel erbij te horen maken ons weerbaar en zorgen ervoor dat we ons leven als zinvol ervaren.

Social distancing

Door de corona-crisis moeten we anderen op afstand houden en onze contacten beperken. Niet alleen functionele contacten, maar ook contacten met onze dierbaren, geliefden en vrienden. Die afstand maakt ons kwetsbaar. Niet alleen mensen die hulpbehoevend zijn, zoals ouderen en mensen in verpleeghuizen die geen bezoek van familieleden mogen ontvangen, maar ook andere groepen. Zo voelt meer dan de helft van de jongeren zich nu eenzamer dan voor de crisis.

Luchtige contacten

Social distancing verstoort niet alleen ons contact met familie en vrienden, maar ook ons dagelijkse ritme, waarin we vanzelfsprekende contacten met anderen hebben: luchtig, gezellig, functioneel of diepgaand en emotioneel. Met het wegvallen van de dagelijkse routine vallen ook alledaagse ontmoetingen weg: chillen met vrienden, samen sporten, gesprekjes in de trein of bij de kassa, lunchpauzes op het werk, het praatje bij de koffieautomaat. Ontmoetingen die vaak ook fysieke contacten met zich meebrengen, zoals handen schudden, een high five, of een knuffel. Ontmoetingen waardoor we ons met anderen verbonden voelen.

Onzekerheid

Juist in moeilijke omstandigheden merken we hoe belangrijk dat gevoel van verbondenheid is. Het helpt ons beter om te gaan met onrust en spanningen die de corona-crisis met zich meebrengt. Onrust, over onze gezondheid of de gezondheid van dierbaren. Spanningen, door een ongemakkelijke thuissituatie. Onzekerheid, over werk en financiën. Zorgen die allerlei vragen oproepen: hele praktische vragen, maar ook existentiële vragen over ziek worden, troost, intimiteit en rouw. Persoonlijke contacten, maar ook oppervlakkige en luchtige contacten helpen ons door zo’n moeilijke periode heen. Ze bieden troost, een luisterend oor, of afleiding en relativering.

De crisis maakt duidelijk dat eenzaamheid geen probleem is van kwetsbare groepen, maar iets waar iedereen mee te maken kan krijgen. Dat we noodgedwongen meer alleen zijn, laat ons voelen hoe belangrijk verbinding en nabijheid zijn.